Mỗi đứa trẻ một cách học – Bạn đã hiểu cách học hiệu quả của con mình chưa?

Bạn đã từng ngồi hàng giờ dạy con học, nhưng con vẫn không nhớ bài?
Có thể bạn đang dạy con theo cách mà… não bộ con không tiếp nhận được. Hãy cùng khám phá “ngôn ngữ học tập” của con để đồng hành đúng cách.

Để truyền thông tốt với con và giúp con học tập hiệu quả, tiếp thu thông tin hiệu quả, bạn cần tìm hiểu cách tiếp nhận thông tin mạnh nhất của con. Và có một cách để bạn làm được việc này, là hiểu về VAK.

Phong cách học tập theo VAK là gì?

VAK là từ viết tắt của ba chữ Visual, Auditory, Kinesthetic, nghĩa là Nhìn – Nghe – Vận động. Đây là 3 cách tiếp nhận thông tin của con người. Mỗi người sẽ có kênh tiếp nhận tốt hơn những kênh còn lại. Khi hiểu kênh tiếp nhận thông tin hiệu quả nhất của con, bạn sẽ biết cách truyền thông với con, đồng thời sẽ biết cách hướng dẫn để con học tập hiệu quả. Bây giờ chúng ta sẽ đi vào từng kênh tiếp thu thông tin.

V – Visual: Tiếp thu thông tin qua thị giác

Theo một nghiên cứu, 60% trẻ em trên thế giới có kênh tiếp thu thông tin hiệu quả nhất là thị giác.

Đặc điểm của những trẻ mạnh về tiếp thu thông tin qua thị giác

• Thích nhìn hình ảnh;

• Thích tranh;

• Thích phim ảnh;

• Thích vẽ;

• Thích sơ đồ;

• Dễ dàng nhớ được hình ảnh, biểu tượng, quốc kỳ, logo;

• Thường hình dung tưởng tượng;

• Nhớ đường tốt;

• Có cái nhìn tổng quan về mọi việc.

A – Auditory: Tiếp nhận thông tin qua thính giác

Theo nghiên cứu, có khoảng 20% số người trên thế giới thuộc nhóm tiếp nhận thông tin qua thính giác.

Đặc điểm của những trẻ mạnh về tiếp thu thông tin qua thính giác

• Thích học ngôn ngữ;
• Thích âm thanh, thích nghe nhạc;
• Tinh nhạy trong nghe nhạc và các loại âm thanh;
• Nhớ rất nhanh lời bài hát đã nghe;
• Thích nghe kể chuyện;
• Thích giao tiếp thông qua nghe và nói;
• Thích được nghe hướng dẫn khi thực  hiện  một  công  việc nào đó.

K – Kinesthetic: Tiếp nhận thông tin qua vận động

Những trẻ nghiêng về cách tiếp nhận thông tin này cần được tiếp xúc và thực hành thì mới hiểu và tiếp thu hiệu quả.

Đặc điểm của những trẻ mạnh về tiếp thu thông tin qua vận động

• Trẻ có xu hướng thích hoạt động: sờ, cảm giác, cầm, nắm, di chuyển, chơi trò chơi…
• Có thể từ nhỏ, mọi người thường nhận định trẻ nghịch ngợm, tăng động… Nhưng bạn đừng lo lắng, đó là điều hết sức bình thường.
• Trẻ dễ mất tập trung khi ngồi lâu, im lặng lâu mà không có các vận động, tác động…
• Trẻ thích được ôm, vỗ về.
• Hồi nhỏ, trẻ thường thích va chạm vào người thân như vỗ tay, vỗ vai, vỗ lưng, cắn…
• Trẻ thích tham gia vào các trò chơi có vận động.
• Trẻ thường xuyên chạy nhảy, nô đùa ở mức độ cao, đến mức người lớn cho rằng trẻ tăng động (nhưng bạn đừng vội lo lắng, “tăng động” là một bệnh, chỉ có Bác sĩ mới đủ thẩm quyền kết luận, và không phải cứ nghịch ngợm là tăng động đâu!)
• Trẻ thích tham gia vào các hoạt động cùng gia đình như dọn nhà, gấp đồ…
• Trẻ học được nhiều nhất thông qua làm.

Dạy con hiệu quả và truyền thông tốt với con dựa trên VAK

Nếu con bạn nghiêng về tiếp nhận thông tin qua thị giác (Visual)

Gợi ý khi giao tiếp với con:

• Hãy dùng những từ ngữ mang tính hình ảnh khi nói chuyện và thuyết phục con (ví dụ: “Con thử tưởng tượng xem…”, “Hình ảnh này giống như…”).
• Cùng con xem phim để rút ra bài học thay vì chỉ giảng giải lý thuyết.
• Sử dụng cử chỉ, điệu bộ, ngôn ngữ cơ thể khi nói chuyện để tăng tính sinh động và giúp con dễ hình dung.

Lời khuyên giúp con học hiệu quả:

• Sử dụng vật liệu trực quan khi học: biểu đồ, tranh ảnh, video minh họa…
• Hướng dẫn con ghi chú bằng bút nhiều màu, đánh dấu thông tin quan trọng theo màu sắc.
• Dạy con học bằng sơ đồ tư duy để hệ thống kiến thức một cách trực quan.
• Tạo một không gian học tập thoáng đãng, có tranh ảnh, ánh sáng tốt và góc nhìn mở rộng để kích thích thị giác.

Nếu con bạn nghiêng về tiếp nhận thông tin qua thính giác (Auditory)

Gợi ý khi giao tiếp với con:

• Sử dụng nhiều từ tượng thanh khi nói chuyện với con để kích thích trí tưởng tượng qua âm thanh (ví dụ: “lách cách”, “ào ào”, “rì rào”…).
• Dùng giọng điệu nhẹ nhàng, êm ái, thay vì quát mắng hay nói nhanh.
• Nghe nhạc cùng con, hoặc nếu có điều kiện, hãy đưa con đi nghe nhạc sống, hòa nhạc – giúp con phát triển cảm nhận âm thanh và cảm xúc.

Lời khuyên giúp con học hiệu quả:

• Hướng dẫn con đọc thành tiếng khi học bài, thay vì chỉ đọc thầm.
• Dạy con cách ghi âm bài học hoặc kiến thức cần nhớ và nghe lại nhiều lần.
• Trò chuyện và thảo luận với con về bài học, để con diễn đạt lại bằng lời của mình – điều này giúp con ghi nhớ sâu hơn.
• Chuẩn bị không gian học tập yên tĩnh, tránh tiếng ồn, vì ngay cả những âm thanh nhỏ cũng có thể khiến con mất tập trung.

Nếu con bạn nghiêng về tiếp nhận thông tin qua vận động (Kinesthetic)

Gợi ý khi đồng hành và giao tiếp với con:

• Tạo điều kiện cho con tham gia các hoạt động thể thao, múa, chơi game vận động – đó không chỉ là trò chơi mà còn là cách con học tập, phát triển xã hội và giải tỏa năng lượng.
• Khi nói chuyện, hãy ôm con, nắm tay, vỗ vai nhẹ, sử dụng tiếp xúc cơ thể để tăng sự kết nối và giúp con cảm nhận tốt hơn.
• Đừng lo lắng nếu con hay chạy nhảy, nghịch ngợm – đó là cách não bộ con hoạt động hiệu quả nhất.
• Nếu giáo viên có phản ánh về hành vi con quá hiếu động, hãy trao đổi để họ hiểu đặc điểm tiếp nhận thông tin của con, thay vì vội vàng trách mắng.

Lời khuyên giúp con học hiệu quả:

• Cho con học qua thực hành, trải nghiệm, thay vì chỉ ngồi đọc lý thuyết.
• Khuyến khích con đi lại nhẹ nhàng trong khi học, đặc biệt khi không cần viết.
• Cho phép con nghe lại bài học khi đang tập thể dục, vận động nhẹ – điều này giúp duy trì sự chú ý mà không bị gò bó.
• Tránh ép con ngồi một chỗ quá lâu, vì điều này có thể khiến con mất tập trung, sợ học và dễ sinh ra tâm lý chống đối.

Tổng kết

Mỗi đứa trẻ có một cách tiếp nhận thông tin riêng. Có bé học tốt nhất khi được nhìn thấy hình ảnh, màu sắc. Có bé lại ghi nhớ nhanh khi được nghe kể, nghe nhạc. Và cũng có những bé chỉ thật sự hiểu khi được chạm, làm, hoặc vận động cơ thể.

Hãy tìm hiểu phong cách học tập mạnh nhất của con, và dạy con theo cách đó. Chắc chắn hiệu quả sẽ cao hơn rất nhiều!