3 bài học nuôi dạy con từ Giáo Tiến

Có những tin buồn đến bất chợt, khiến người ta lặng đi một lúc lâu. Chiều 31/7, tôi nghe tin Giáo Tiến, doanh nhân Hoàng Nam Tiến của FPT, đã rời xa cuộc đời này.

Ông là người thầy, người anh, người truyền cảm hứng cho rất nhiều thế hệ trẻ, trong đó có tôi (dù không còn trẻ lắm). 

Nhưng với những ai từng biết đến câu chuyện gia đình của ông, có lẽ sẽ nhớ nhất một điều khác: cách ông làm cha.

Giáo Tiến không chọn nuôi dạy con theo khuôn phép mà nhiều cha mẹ đang theo đuổi. Ông có những quyết định rất khác, thậm chí khiến nhiều người ngạc nhiên. Nhưng khi đọc những mẩu chuyện này, bạn sẽ nhận ra trong đó là những bài học nuôi dạy con đầy tình thương, sự thấu hiểu, và khoa học.

(Ông Hoàng Nam Tiến và con gái. Ảnh: Vietnamnet)

Bài học 1: Không để con bị nuốt chửng bởi áp lực thành tích

Có một thời gian, con gái Giáo Tiến học ở lớp chuyên Toán của Trường Hà Nội – Amsterdam. Đây là ngôi trường danh giá mà nhiều cha mẹ mơ ước. 

Thế rồi một ngày, ông lặng lẽ quyết định cho con rời trường chuyên. Người ta ngạc nhiên, thậm chí khó hiểu. Nhưng Giáo Tiến chỉ nói:

“Tôi không muốn con phải học từ sáng đến tối mịt. Tôi muốn con có thời gian sống với đam mê của mình.”

Ngoài kia, có biết bao đứa trẻ học từ sáng tới tối, hết lớp chính khóa lại lao vào lớp thêm, hết cuối tuần này lại kín lịch cuối tuần khác. Chúng chạy miết trong guồng quay thành tích, đến nỗi quên mất mình đã từng yêu một trò chơi, một góc phố hay một chiều thảnh thơi nào đó. Nhiều đứa trẻ vẫn giỏi, vẫn đứng đầu lớp, nhưng ánh mắt thì mệt mỏi, tuổi thơ bị gói gọn trong những bài thi.

Có lẽ Giáo Tiến đã thấy trước điều đó. Ông thấu hiểu và chấp nhận, để con gái có thời gian thở, để tuổi thơ của con không chỉ còn là một cuộc chạy đua. Và chính sự “bước lùi” ấy đã mở ra cho con gái ông nhiều không gian hơn để tìm thấy niềm vui học tập, để được sống đúng với mình.

Bài học 2: Đồng hành thay vì cấm đoán sở thích của con

Con gái Giáo Tiến từng rất mê chơi game và cosplay. Nhiều phụ huynh có lẽ sẽ nổi giận hoặc tìm mọi cách cấm đoán, nhưng ông thì không. Ông đặt ra một nguyên tắc rất rõ ràng, cứ hai giờ học thì một giờ chơi, nếu điểm Toán trên 8 thì có thể chơi thoải mái.

Ông còn gợi ý con biến sở thích thành cơ hội, thay vì chỉ ngồi trước màn hình. Từ trò chơi điện tử, con gái ông đã biết cách bán các vật phẩm, nhân vật trong game để kiếm tiền, có lần bán được tới mười triệu đồng. Với cosplay cũng vậy, khi con xin mua một bộ phụ kiện hóa trang giá mười triệu, Giáo Tiến hỏi, “Con có thể tự làm được không?” Khi con nói làm được nhưng không có máy may, ông mua ngay cho con một chiếc máy may, khuyến khích con thử. Cuối cùng, con gái ông không chỉ tự làm cho mình mà còn may để bán, có những bộ bán được tới ba mươi triệu đồng.

Tôi nghĩ về nhiều cha mẹ, khi thấy con mê một thứ gì đó, bản năng đầu tiên là cấm, là ngăn chặn. Nhưng càng cấm, trẻ càng tìm cách giấu giếm, càng xa cách cha mẹ. Giáo Tiến chọn một con đường khác, ông đồng hành với con, đặt nguyên tắc, hướng dẫn và tạo cơ hội để con biến đam mê thành động lực.

Nhờ vậy, con gái ông học được cách quản lý thời gian, biết chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình, và quan trọng hơn, con hiểu rằng không có đam mê nào là vô ích nếu có sự dẫn dắt đúng đắn.

Bài học 3: Dạy con tự lập bằng trải nghiệm và làm gương

Giáo Tiến từng kể rằng hồi nhỏ, mỗi mùa hè ông đều phải vào sống cùng ba trong doanh trại. Ba ông là Thiếu tướng Hoàng Đan. Lần đầu tiên mới 5 tuổi, ông đã theo ba vào ở cùng các chú bộ đội, làm đủ mọi việc như một người lính thực thụ.

Ông Hoàng Nam Tiến và ba là Thiếu Tướng Hoàng Đan những năm 1980 – Ảnh: Vietnamnet

Có những mùa hè, cậu bé Tiến ở cùng Đại đội Trinh sát, có mùa lại ở Tiểu đoàn Quân y hay Đại đội Xe. Hàng ngày, ông tham gia tập trận, trồng cây, chăn lợn, xây nhà… Ba ông không hề dặn dò con phải sống thế này hay thế kia, ông chỉ âm thầm làm gương. Hết giờ làm việc, vị tướng vẫn ra tưới rau, chăm gà, trồng cây, và cậu bé Tiến tự nhiên cũng học theo.

Chính những mùa hè ấy đã giúp Giáo Tiến tự lập, không ngại khó, biết cách sống có trách nhiệm. Và ông cũng tin, trẻ con sẽ học được nhiều nhất từ trải nghiệm thực tế và từ chính hình mẫu cha mẹ, chứ không phải từ những bài giảng dài dòng.

Muốn con trưởng thành, cha mẹ cần tạo cơ hội cho con trải nghiệm. Đừng ôm hết việc nhà, hãy để con phụ giúp. Đừng sợ con làm sai, hãy cho con thử và chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình. Bởi cha mẹ chính là “bài học sống” đầu tiên của con.

Tổng kết

Ba bài học Giáo Tiến để lại về nuôi dạy con:

• Đừng để con chìm trong áp lực thành tích, dám lùi một bước để con được thở,
• Biết đồng hành thay vì cấm đoán, biến sở thích của con thành động lực,
• Dạy con tự lập bằng trải nghiệm và bằng chính tấm gương của cha mẹ.

Nghe tin Giáo Tiến đi rồi, có cái gì nghèn nghẹn trong cổ họng. Người đàn ông từng đứng trên bao nhiêu sân khấu truyền cảm hứng ấy, giờ lại rời thế giới này lặng lẽ quá.

Nhưng những điều ông để lại thì không lặng lẽ chút nào. Nó ở đây, trong những bài học, như hạt giống nằm trong đất, cứ âm thầm mọc lên.

Tôi muốn ghi lại, để chúng ta, những người đang làm cha, làm mẹ  cùng học hỏi. Để một ngày nào đó, khi vô tình thở dài trước bảng điểm của con, chúng ta kịp dừng lại, nghĩ về cách mà Giáo Tiến đã chọn: cho con được sống thật với mình.

Xin cúi đầu phân ưu cùng gia đình ông. Và biết ơn vì những hạt giống thương yêu mà ông đã kịp gieo cho đời. 

(Bài viết có sử dụng tư liệu phỏng vấn và hình ảnh từ báo VietNamNet)